Walentyna Janta-Połczyńska (1913-2020)

Artykul (Wiadomości Onet.pl)

Zmarła osobista sekretarka Władysława Sikorskiego. Miała 107 lat

W czwartek w Nowym Jorku zmarła Walentyna Janta-Połczyńska, osobista sekretarka i tłumaczka gen. Władysława Sikorskiego, premiera rządu RP na uchodźstwie w czasie wojny. Miała 107 lat.Foto: Konsulat RP w Nowym Jorku
Walentyna Janta-Połczyńska

Janta-Połczyńska była nazywana Pierwszą Damą Polonii amerykańskiej. Zmarła w szpitalu w dzielnicy Forest Hills. Powiadomił o tym nowojorski „Nowy Dziennik”.

Walentyna Janta-Połczyńska urodziła się w 1913 r. we Lwowie w pochodzącej z Anglii rodzinie inżyniera i przemysłowca naftowego Williama Stockera. W 1938 r. wyjechała na studia do Londynu. Po wybuchu II wojny światowej i utworzeniu rządu RP na uchodźstwie pełniła funkcję osobistej sekretarki gen. Sikorskiego, z którym współpracowała aż do jego śmierci w 1943 r.

Pani Janta-Połczyńska była ostatnim z żyjących pracowników polskiego rządu emigracyjnego.

Do jej zadań należało m.in. spisywanie raportów emisariusza władz polskiego Państwa Podziemnego, Jana Karskiego. Była też spikerką rozgłośni radiowej Świt nadającej z Anglii programy do okupowanej Polski.

Po wojnie wyemigrowała do Stanów Zjednoczonych, gdzie poślubiła w 1949 r. pisarza, dziennikarza i podróżnika Aleksandra Jantę-Połczyńskiego. Po przybyciu do Nowego Jorku prowadzili razem popularny antykwariat unikalnych starodruków.

Ich dom w dzielnicy Elmhurst był ostoją polskości i miejscem spotkań elit emigracyjnych. Gościli w nim m.in. Czesław Miłosz, Jerzy Giedroyć, Jan Karski, Witold Gombrowicz i Marek Hłasko.

Walentyna Janta-Połczyńska pracowała m.in. w ONZ oraz organizacjach dobra publicznego. Związała się z polonijnymi instytucjami, w tym z Instytutem Piłsudskiego, Polskim Instytutem Naukowym i Fundacją Kościuszkowską.

W szkole dokształcającej im. Aleksandra Janty-Połczyńskiego w Lakewood, w stanie New Jersey, ustanowiła stypendium imienia swojego męża. Szkoła wybrała ją w 2017 r. honorowym Marszałkiem Parady Pułaskiego.

Zbiory z antykwariatu, w tym mapy, rękopisy, dokumenty historyczne, starodruki, Janta-Połczyńska przekazała po śmierci męża do Biblioteki Narodowej w Warszawie.

W 2011 r. otrzymała medal Zasłużony dla Kultury Polskiej od Ministerstwa Kultury. Pięć lat później została jej przyznana pierwsza Nagroda Specjalna Orła Jana Karskiego.